Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич - Страница 24

Ён аж надвое перагiнаўся, трымаючыся за жывот, так рагатаў. Бурмiла смяяўся толькi праз пэўныя прамежкi часу. Ён быў п'янейшы за Кныша. Смех булькаў у яго недзе ўсярэдзiне, а на паверхню вырываўся невялiкiмi порцыямi, як пара з iмбрыка, якi вось-вось закiпiць.

- Гы-ш... Гы-ш... Гы-ш!..

- Эх, вы... с-смаркачы! - нарагатаўшыся, сказаў Кныш. - Ну, трымайцеся за дзядзькавы штаны, бо зноў згубiцеся.

I, абняўшы Бурмiлу, ён павярнуўся да нас спiною.

РАЗДЗЕЛ ХII

"Не завi мяне больш - Ява, завi мяне - Кукуруза!"

Я iду ў сельмаг. Мацi паслала. Па алей. Гэта на наступную ранiцу пасля трагедыi ў кукурузе.

У краме i каля крамы поўна людзей - сёння нядзеля. Хто купляе, хто пiва п'е, хто проста гамонiць, семкi лузгае. Сельмаг у нас насупраць клуба - тут заўсёды людна, а ў нядзелю тым больш.

Заўважыўшы мяне, людзi адразу пачынаюць усмiхацца, перашэптвацца, перамiргвацца.

А дзед Салiвон кажа:

- А, здароў, хлопец! Штосьцi я цябе даўно не бачыў?

- Дык яго ж не было ў вёсцы, - падкiдвае Грыць Кучарэнка.

- А дзе? - "здзiўляецца" дзед Салiвон.

- Ды ў кукурузе блукаў... тыдзень цi два.

- Га-га-га! - рогатам выбухнуў сельмаг. Тут i прадавец дзядзька Кузьма не вытрымаў, усунуў свае тры грошы:

- Мы нядаўна компасы атрымалi... Не трэба?

- Га-га-га!

- От хлопцы!

- От артысты!

- I кiна не трэба...

Узяў я алей i як ашпараны на вулiцу. За мной услед рогат коцiцца. Хто б нi сустрэў, слоўца кiне:

- Прывiтанне кукурузнiку!

- Наша вам ад каралевы палёў!

Можа, хто проста так вiтаецца, а мне здаецца, што глумлiва, насмешлiва. I, магчыма, нехта смяецца зусiм па iншай прычыне, а я ўсё на сябе пераводжу.

Каля клуба агромнiстая рэклама кiнафiльма "Тарас Шаўчэнка" (сягоння будзе iсцi). Намалявана, як праз строй гоняць салдата.

I адразу мне здаецца, што ажываюць навокал ценi i шпiцрутэны свiшчуць у паветры. I гаршкi, i гладышы на платах - ужо не гаршкi i не гладышы, а салдацкiя галовы ў бесказырках... Як той салдат, бягу я праз строй - вулiцу...

Ускочылi мы ў пекла. Некалькi дзён будуць смяяцца, не меней. Хоць на вулiцу не выходзь. У нас такiя!

Занёс я алей, пайшоў да Явы душу адвесцi. Сустрэў яго ў садзе - ён да мяне якраз накiроўваўся.

- Здароў, Паўлуша! - сур'ёзна-сур'ёзна сказаў ён. - Я да цябе.

- Здароў, а я да цябе!

- Развiтацца iшоў, - адвёў Ява вочы ўбок.

- Што, пасылаюць кудысьцi? - здзiвiўся я.

- Ат! - махнуў рукой Ява. - Зусiм з хаты ўцякаю.

- Куды?

- На якi-небудзь бязлюдны, незаселены востраў.

- Ды ну цябе, дурны! Мелеш такое, абы-што. Дзе ты возьмеш такi востраў? Цяпер такiх астравоў не бывае.

- Бывае. Гэта ты не ведаеш.

- Як ты ўцячэш, калi мы з табой нават да мора не змаглi даехаць? Цябе ж на першай станцыi зловяць.

- А я i не пайду на станцыю. Навошта мне станцыя?

- А што?

- У плаўнi падамся. Колькi там астравоў бязлюдных...

- А як жа ты там жыць будзеш? Прападзеш, як мыш рудая.

- Не прападу, - упэўнена сказаў Ява i выцягнуў з-пад сарочкi кнiжку. - Жыў вось чалавек на бязлюдным востраве - i нiчога. Не прапаў.

- Што гэта за кнiжка? - пытаю.

- "Прыгоды Рабiнзона Круза". Чытаў?

- Кнiжка кнiжкай, а плаўнi плаўнямi. Ты падумай лепш.

- Я ўжо думаў. I вырашыў канчаткова. Ты мяне знаеш. Я толькi хачу, каб ты мне трошкi дапамог.

Я быў абяззброены.

I надоўга ты збiраешся на той востраў?

- Рабiнзон прабыў на бязлюдным востраве дваццаць восем гадоў два месяцы i дзевятнаццаць дзён, - уздыхнуўшы, сказаў Ява.

- Ого-го! - я ажно рот разявiў. - Гэта ж колькi табе будзе? Сорак з гакам. Гэта ж мы ўжо i школу, i iнстытуты паканчаем. Карафолька акадэмiкам стане, Грабянючка аграномам. Я лётчыкам - калi атрымаецца. А ты...

- Што ж зробiш, - зноў уздыхнуў Ява.

- Слухай, а хто ж будзе за Кнышом i Бурмiлам сачыць? Хто будзе iх выводзiць на чыстую ваду? Можа, яны i сапраўды вельмi небяспечныя шпiёны i злачынцы? Га? Ты што, забыў пра тую таямнiчую размову? I акваланг? I торт, i ўсё астатняе? Забыў?

Ява адразу пачырванеў, няйначай я злавiў яго за руку. Я ўжо думаў, што ён адмовiцца ад сваёй прыгоды. Але ён сказаў:

- Не, нiчога я не забыў. Але давядзецца табе аднаму сачыць за iмi i выкрываць iх. Ты хлопец кемлiвы, смелы, сам управiшся. I станеш вядомым. I пра цябе ў газетах напiшуць, i па радыё, i па тэлевiзары. А я не магу тут больш жыць. Не магу. Праз некалькi дзён прыедзе мацi i... хоць - куды вочы глядзяць!

Я ўздыхнуў.

- А можа, усё-такi не ўцячэш? Неяк патрываем.

- Не, раз я вырашыў - усё!

- А каб яго, Кукурузу гэтага! Цябе толькi з панталыку збiў. Няўжо ж мы ў дзяцiнстве ўжо не пабачымся? - з адчаем запытаў я. - З кiм жа ў цуркi-палкi буду гуляць? З Карафолькам? Дзякуй табе вялiкае!

Ява зморшчыўся, паглядзеў на мяне - прамармытаў нешта. I, памаўчаўшы трохi, сказаў:

- Чаму не пабачымся? Толькi ты адзiн будзеш ведаць пра мой востраў. I прыязджаць дзе-калi... Рабiнзон таксама не адзiн быў. Потым ён выратаваў дзiкуна Пятнiцу i жыў з iм удвух. Так што...

- Выходзiць, я буду ў цябе дзiкуном, - ужо весялей сказаў я. - Ён, значыць, герой... А я, значыць, дзiкун. От Кукуруза!

- Ды Круза, а не Кукуруза! Рабiнзон Круза.

- Гэта ён быў Круза, а ты - Кукуруза. Якраз падыходзiць iмя... Асаблiва пасля ўчарашняга...

- А што? Можа, гэта ты нядрэнна прыдумаў. Кукуруза! Гучыць! Га? Ведаеш што! Дык ты не завi мяне - Ява, а завi - Кукуруза. Няхай так i будзе. Дамовiлiся?

Так Ява перастаў быць Явам, а зрабiўся Рабiнзонам Кукурузай. Пэўна, на вяку напiсана яму было насiць прыдуманыя iмёны. Так што запомнiце добранька, далей я буду зваць яго Кукуруза.

- Дык ты што - сёння не хочаш уцячы на востраў? - запытаў я.

- Эх, якi ты! "Сёння"! - раззлаваўся Кукуруза. - Трэба ж спачатку выбраць надзейны бязлюдны востраў, а тады ўжо ўцякаць.

- Ды што там выбiраць? Высадзiўся на якi-небудзь i жывi сабе.

- Табе што... А мне - дваццаць восем гадоў два месяцы i дзевятнаццаць дзён там жыць. Думаеш, лёгка?

- Хiба я супраць, можна i выбраць. Хоць цяпер. Паедзем?

- Пачакай трохi. Праз гадзiну. Няхай дзед у сельмаг пойдзе.

- А што ты наогул дома скажаш, калi будзеш уцякаць? Яны ж хвалявацца будуць. Усiх на ногi падымуць. Будуць шукаць. Ох, уяўляю...

- Вядома ж, не скажу: "Дарагiя бацькi, я ўцякаю ад вас на бязлюдны востраў. Бывайце. Пiшыце". Гэта ж камедыя. Нiхто ж так на бязлюдны востраў не ўцякае. Мацi i бацьку ўвогуле нiчога не трэба будзе гаварыць. Яны ў Кiеве. А дзеду я што-небудзь прыдумаю. Скажу, напрыклад, што пайду ў Пяскi да цёткi Ганны. Там якраз i Ярынка ў гасцях. Ат, нешта прыдумаю... Каб панiкi не нарабiў.