Казкi (на белорусском языке) - Гримм братья Якоб и Вильгельм - Страница 42

I вось роўна ў поўнач прыйшлi ў пакой маленькiя чалавечкi. Селi яны за шавецкi стол, узялi сваiмi маленькiмi пальчыкамi накроеную скуру i пачалi шыць.

Яны так жвава i хутка тыкалi шыламi, шылi ды пастуквалi малаткамi, што шавец ад здзiўлення не мог адарваць ад iх вачэй. Яны працавалi да таго часу, пакуль не пашылi ўсе боты. А калi апошняя пара была гатова, саскочылi чалавечкi са стала i адразу знiклi.

Ранiцай жонка кажа мужу:

- Маленькiя чалавечкi зрабiлi нас багатымi. Трэба i нам зрабiць для iх што-небудзь добрае. Прыходзяць чалавечкi да нас па начах, адзення на iх няма, i, напэўна, iм вельмi холадна. Ведаеш, што я прыдумала: пашыю я кожнаму з iх куртачку, кашульку i штонiкi. А ты iм боцiкi змайструй.

Выслухаў жонку муж i гаворыць:

- Добра ты прыдумала. Вось жа яны, мусiць, абрадуюцца!

Аднойчы вечарам паклалi яны свае падарункi на стол замест выкраенай скуры, а самi зноў схавалiся ў кутку i пачалi чакаць маленькiх чалавечкаў.

Роўна ў поўнач, як заўсёды, прыйшлi ў пакой маленькiя чалавечкi. Яны скочылi на стол i хацелi адразу ж узяцца за работу. Але глядзяць - на стале замест скроенай скуры ляжаць чырвоныя кашулькi, касцюмчыкi i стаяць маленькiя боцiкi.

Адразу здзiвiлiся маленькiя чалавечкi, а пасля вельмi абрадавалiся.

Хутка-хутка адзелi свае прыгожыя касцюмчыкi i боцiкi, затанцавалi i заспявалi:

- Славiм мы ўборы хорам

Болей нечага тужыць!

Рады мы сваiм уборам

I не будзем боты шыць!

Доўга спявалi, танцавалi i скакалi цераз крэслы i лаўкi маленькiя чалавечкi. Потым яны знiклi i больш ужо не прыходзiлi шыць боты. Але шчасце i ўдача не пакiдалi з таго часу шаўца праз усё яго доўгае жыццё.

ШЭСЦЬ СЛУГ

Даўным-даўно жыла старая каралева. Была яна вядзьмарка. А дачка яе прыгажуня на ўвесь белы свет. Але яна пра яе мала клапацiлася. Усё болей пра сваё вядзьмарства.

Прыходзiць, напрыклад, да дачкi жанiх. А яна яму свае заданнi дае. Хлопец дзеля нявесты пагаджаецца, а таго не ведае, што заданнi ў старой каралевы вядзьмарскiя, iх нельга выканаць. Вось i ставiлi смельчакоў на каленi, адсякалi iм галовы.

Пачуў адзiн каралевiч пра незвычайную прыгажосць дзяўчыны, кажа свайму бацьку:

- Дазвольце мне схадзiць у сваты да прыгажунi.

- Я не магу табе дазволiць, - адказаў кароль. - Калi пойдзеш туды, то назад ужо не вернешся.

Пасля гэтага каралевiч моцна захварэў. Праляжаў у ложку ажно сем гадоў. Нiводзiн лекар не мог яго вылечыць. Зразумеў бацька, што сын жыве адной надзеяй, i з сумам у сэрцы сказаў:

- Адпраўляйся да прыгажунi i паспрабуй шчасця. Я бяссiльны табе дапамагчы.

Як пачуў гэта каралевiч, падняўся з ложка, адчуў сябе здаровым. Весела рушыў у шлях-дарогу.

Ехаў ён на канi цераз пустку, бачыць, ляжыць у полi як бы вялiкая капа сена. Пад'ехаў блiжэй i вачам сваiм не паверыў. Там ляжаў вялiзны чалавек. Пуза ў яго было падобна на невялiкi пагорак. Убачыў таўстун вандроўнiка, падняўся ў поўны рост, кажа:

- Калi вам патрэбен слуга, вазьмiце мяне з сабою.

Каралевiч засумняваўся:

- Ды што мне з такiм цельпуком рабiць?

- О, - сказаў таўстун, - гэта што, вось калi я раздзьмуся ва ўсю моц, то стану ў тры тысячы разоў таўсцейшым.

- Калi так, - пагадзiўся каралевiч, - ты мне спатрэбiшся. Iдзi за мной!

Пайшоў таўстун за каралевiчам. Праз нейкi час сустрэлi яны яшчэ аднаго чалавека. Той ляжаў на зямлi вухам да травы.

- Што ты тут робiш? - спытаў каралевiч.

- Прыслухваюся, - адказаўчалавек.

- Да чаго?

- Прыслухваюся, што цяпер робiцца ў свеце. Ад мяне нiчога не ўтоiцца. Я чую нават, як расце трава.

Каралевiч пацiкавiўся:

- Скажы, што ты чуеш у двары старой каралевы, у якой дачка прыгажуня?

- Чую, як меч свiшча, галаву жанiху адсякаюць.

Каралевiч вырашыў:

- Ты мне спатрэбiшся. Iдзi за мной!

Рушылi яны далей. У хуткiм часе прыкмецiлi чалавечыя ногi са ступнямi. Праехалi яшчэ нямала пакуль убачылi тулава, а пасля i саму галаву.

- Эй! - здзiвiўся каралевiч. - Ты доўгi, як вялiкi канат.

- Гэта што, - адказаў незнаёмец, - калi я выцягнуся як след, то зраблюся ў тры тысячы разоў даўжэйшым i большым за самую высокую гару на зямлi. Я мог бы служыць вам, калi возьмеце з сабой.

- Iдзi за мной! Ты мне спатрэбiшся.

Па дарозе сустрэлi яшчэ аднаго чалавека. Той сядзеў з завязанымi вачыма.

- Можа, у цябе вочы хворыя? - спытаў каралевiч.

- Ды не, - адказаў незнаёмец, - калi я здыму павязку i зiрну на што-небудзь, то ўсё разляцiцца на кавалкi.

- Добра, iдзi за мной! Ты мне спатрэбiшся.

Пайшлi яны далей усе разам. Ды раптам знайшлi на дарозе новага чалавека. Ён ляжаў на самым сонцапёку i трымцеў. Яго калацiла так, што зуб на зуб не трапляў.

- Чаму табе так холадна? - спытаў каралевiч.

- Ах, - адказаў чалавек, - у мяне такая натура: чым гарачэй у прыродзе, тым халадней мне, i наадварот: чым халадней, тым мне гарачэй. На лёдзе я пакутую ад спёкi, а ў агнi - ад холаду.

- Дзiўны чалавек! - сказаў каралевiч. - Калi хочаш мне служыць, то iдзi за мной.

Пайшлi яны далей. Бачаць, стаiць чалавек, узiраецца ў горы.

- Што ты там бачыш? - цiкавiцца каралевiч.

- У мяне такi востры зрок, што я ўсё бачу праз лес, поле, горы, далiны. Праз увесь свет бачу!

Сказаў каралевiч:

- Калi хочаш, iдзi за мной. Такога ў мяне яшчэ няма.

Так з шасцю сваiмi слугамi каралевiч завiтаў у горад, дзе жыла старая каралева. Ён не аб'явiў, хто такi, а сказаў:

- Калi вы згодны выдаць за мяне вашу дачку-прыгажуню, я выканаю ўсё, што загадаеце.

Узрадавалася вядзьмарка, што зноў трапiў да яе такi цудоўны юнак, i кажа:

- Я задам табе трайную задачу. Калi выканаеш кожную з iх, станеш мужам маёй дачкi.

- Якая твая першая задача? - спытаў каралевiч.

- Ты павiнен дастаць мой пярсцёнак, якi я ўпусцiла ў Чырвонае мора.

Вярнуўся каралевiч дамоў да сваiх слуг, расказаў i пра свой клопат.

Адгукнуўся той, якi меў востры зрок:

- Я пагляджу, дзе пярсцёнак ляжыць.

Зiрнуў ён у глыб мора, сказаў:

- Вiсiць ён там на вострым каменi.

За далейшую працу ўзялiся Даўгалыгi i Таўстун. Падышлi яны да мора. Таўстун улёгся на зямлю, падставiў рот да вады. I паплылi хвалi яму ў рот, як бы ў бездань якую. Выпiў ён усё мора. Стала яно сухое, як луг. Тады нагнуўся Даўгалыгi i дастаў рукой пярсцёнак.

Узрадаваўся каралевiч, калi атрымаў знаходку. Панёс старой каралеве. Здзiвiлася тая i кажа: